
Playlist
De keuze van Hawar Tawfiq
De Nederlands-Koerdische componist Hawar Tawfiq staat bekend om zijn kleurrijke, verhalende muziek vol verbeeldingskracht. Geboren in het Koerdische noorden van Irak en opgeleid in Nederland, maakt hij werk dat het volle palet van het orkest benut. Op 24 mei 2025 beleeft zijn nieuwste orkestwerk de wereldpremière tijdens de NTR ZaterdagMatinee, en kort daarna klinkt zijn werk 'M.C. Escher's Imagination' op het prestigieuze ISCM World New Music Days-festival in Lissabon. Voor deze speellijst selecteerde Tawfiq een aantal inspirerende ‘exotische vogels’ uit het muzikale bos: eigenzinnige werken die hem raken en inspireren.
'In 2000 boekte een buitenlandse compositiestudent een reis naar Wenen. Vanwege zijn liefde voor de klassieke muziek en zijn enthousiasme voor de stad zelf ging hij op zoek naar alles wat te maken had met klassieke muziek. In het centrum van de stad vond hij een cd-winkel, waar vele belangrijke opnames te vinden waren. Nadat hij inmiddels al minstens een uur lang aan het rondkijken was in dit muziekparadijsje, kwam de nieuwsgierige verkoper en vroeg of hij de jongeman kon helpen. De jongeman antwoordde dat hij op zoek was naar muziek van levende componisten die in Wenen op dit moment werkzaam zijn.
Glimlachend doch met een trieste blik in zijn ogen antwoordde de verkoper dat de stad van nu helaas niet meer de stad van 230 jaar geleden is. Voor de nieuwe muziek van nu moet je in Nederland zijn; daar hebben ze Nieuw Ensemble, veel hedendaagse componisten, orkesten, en nog genoeg mensen die het belang van muziek, kunst en cultuur kunnen begrijpen.'
'En zo is het; het was voor mij erg moeilijk om een lijst te moeten maken met máár een aantal inspirerende Nederlandse componisten en hun werken. Mijn lijst met inspirerende keuzes is te groot om hier alles te kunnen noemen. Als je de periodes van de muziekgeschiedenis op basis van tijd bekijkt, dan valt het op dat de periodes in het begin nogal lang waren. Zo duurde bijvoorbeeld de middeleeuwse muziek ongeveer 924 jaar en de Renaissance muziek 200 jaar. Daarna reken we ongeveer in 100 jaren vooruit. Maar wanneer ik naar de nieuwe muziek van nu kijk, lijkt het alsof er met de geboorte van iedere componist tegelijkertijd ook een geheel eigen wereld en periode ontstaan. Daarom is Nederland wat mij betreft net een prachtig bos vol met kleurrijke exotische vogels. De luisteraars verkeren in een luxepositie om te kunnen genieten van al deze verschillende werelden. Hier een paar inspirerende ‘exotische vogels’ uit dat bos.'
‘Sin Descanso’ - Roderik de Man
'De muziek van Roderik de Man heeft me altijd heel erg geïnspireerd en aangegrepen, en dan heb ik het over zijn gehele genre. Zijn muziek is gedurfd, avontuurlijk en contrasterend tussen verschillende elementen, sferen en klankkleuren. Hij streeft naar variatie in toon en haalt het uiterste uit de instrumenten die hij gebruikt. Hij werkt meestal nauw samen met de uitvoerders. Dat resulteert in werken waar je door gefascineerd raakt. Je wordt als het ware in zijn wereld gezogen waardoor je het gevoel krijgt dat dit de enige muzikale wereld is die telt. Verder heb je niks anders nodig. Specifiek in dit werk voor blokfluit, drum, ocarina en tape, verlies je het besef van tijd.'
Concerto voor piano en orkest - Theo Lovendie
'Indrukwekkend en monumentaal zijn de werken van Theo Lovendie. Veelzijdig met invloeden van onder andere jazz en oosterse muziek. Maar bovenal hoor je direct de signatuur van de componist: hoogwaardig vakmanschap aan de ene kant en aan de andere kant werk van een groot kunstenaar met een enorm gevoel voor intuïtie en esthetica. In dit concerto voor piano en orkest is de partituur geschreven op een manier waarbij de pianist en het orkest hun partijen onvermijdelijk met hartstocht uitvoeren, moeilijk? Ja, maar een moeilijkheid die ertoe doet.'
‘Time Machine’ - Otto Ketting
'Otto Ketting zei zelf ooit: “Inspiratie wantrouw ik ten zeerste. Compositie komt alleen uit constructie. En wat dan zo aangereikt wordt, van het prachtige weer of de hogere machten of de lagere machten, dat moet je wantrouwen. (…) Alleen maar schoonheid is natuurlijk heel vervelend en dat is natuurlijk missverkiezing (…) Er moet ook karakter in zitten en het moet op het juiste moment komen. Het draait allemaal om theatraliteit – je moet uitvinden wanneer je muzikale materiaal je eindelijk in staat stelt een moment van schoonheid te creëren. Maar dat betekent juist dat daaraan talloze momenten van niet-schoonheid voorafgaan.” Dat samengaan van deze twee werelden blaast het leven in de werken van Ketting. In zijn Time Machine word ik tot het uiterste geïnspireerd en beschouw ik al zijn niet-schoonheiden tot pure schoonheid.'
'Klavecimbelconcert Sonnets’ - Alexander Hrisanide
'De muziek van Alexander Hrisanide is een geheel andere wereld. Geïnspireerd door de seriële muziek en de avant-garde van de late 20e eeuw gaat zijn muziek vaak over verhoudingen en constructies. In zijn Klavecimbelconcert schetst hij een krankzinnige wereld van vervreemde klanken, heftige discussies tussen solo-instrument en orkest. En daarmee verandert hij het beeld wat men van de klavecimbel heeft. Het is alsof je klanken uit een andere planeet hoort.'
‘Streepjes’ - Guus Janssen
'Naast improvisatie en invloeden uit jazz, zijn onorthodox gebruik van de instrumenten en zoeken naar andere klankkleuren zijn een paar eigenschappen van de muziek van Guus Janssen. Ga je luisteren naar een stuk voor drie gitaren? Dan zou hij je zo maar op het verkeerde been kunnen zetten! Fascinerend, wanneer je een klank hoort en niet weet uit welk instrument het komt! Bij dit werk Streepjes voor strijkkwartet gebruikt hij flageoletten. Flageoletklanken zijn erg karakteristiek voor de strijkers, maar toch is dit werk op een manier gecomponeerd waardoor je gauw associaties hebt met klanken van andere instrumenten. Hoor je nou een glasharmonica, of toch niet?'
‘Grab it’ - Jacob Ter Veldhuis
'Ik vind de muziek van Jacob Ter Veldhuis erg gedurfd en hypnotiserend. Al vanaf de jaren 80 onderscheidt hij zich van zijn tijdgenoten. Hij heeft een geheel eigen klankwereld. Meestal werkt hij met elektronica, waarmee hij gesprekken, klanken en geluiden uit het dagelijks leven en uit de maatschappij verwerkt. Grab it is eigenlijk een duo voor tenorsaxofoon en boombox. Er zijn in dit stuk geschreeuw en gesprekken van levenslang veroordeelde gevangenen verwerkt. Ter Veldhuis zegt zelf over zijn compositie: “Hun wereld aan de rand van de maatschappij met hun hartverscheurende verbale aanvallen ontroerde en inspireerde me. Zelfmoord in de gevangenis is niet ongebruikelijk! Toch is het werk niet triest. Het leven is de moeite waard: grab it!”'
‘Het Arsenaal der Ongeleefde Dingen’ - Mayke Nas
'Theatraal, sterk ritmegevoel en humor zijn een aantal eigenschappen van de werken van Mayke Nas. Dit werk bestaat uit een reeks van situaties waar iemand in beland is en waar degene zich uit moet redden! Het werk is serieus en tragisch, maar tegelijkertijd voel je juist daardoor de komische kant. Het samenspel, instrumentatie, decor, regie en het hele spel zorgen ervoor dat je geboeid van A tot Z blijft luisteren.'
‘My Illness Is the Medicine I Need’ - Thomas Larcher
'Zelden hoor je een werk waar je de invloeden van de hele muziekgeschiedenis tot op heden kan horen, terwijl hij zijn geheel eigen wereld en originaliteit behoud. De muziek van Thomas Larcher kan dat. Dit werk is transparant en niet zo zeer ingewikkeld, maar toch wekt hij het gevoel op van de zwaarte van het universum.'
‘Love Songs of Hafiz’ - Karol Szymanowski
'Karol Szymanowski heeft een speciale plek in mijn hart. Naar mijn mening is het deze veelzijdige componist gelukt om de allermooiste klankwereld te maken met invloeden van de verfijnde orkestratie van de Franse school, de uitgesprokenheid van de Russische school en de diepte van de Duitse school. In zijn Love Songs of Hafiz verklankt hij zijn enorme fascinatie voor onderwerpen uit Midden-Oosten. Hafizi mediteert in zijn gedichten over liefde, leven en dood en hoe deze krachten zich verhouden tot de natuur en de Goddelijke Eeuwigheid. Gebaseerd op deze gedichten componeerde hij twee liederencycli, eerst zijn versie voor zang en piano in 1911 en daarna zijn versie voor zang en orkest in 1914.'
Meer 3
Hawar Tawfiq op New Music NOW