Piet Jan Van Rossum Plattelandscomponist

Het laatste nieuws over plattelandscomponist Piet-Jan van Rossum

Article

Piet-Jan van Rossum is sinds het voorjaar van 2020 in Brabant ‘plattelandscomponist’. Met de drie Brabantse ‘stadscomponisten’ wil hij in Noord-Brabant de spreekwoordelijke kloof tussen nieuwe muziek en de alledaagse samenleving verkennen. Als plattelandscomponist laat hij zich inspireren door wat hij waarneemt in de Brabantse weilanden, bossen, boerderijen en dorpen. Omdat de corona-beperkingen ook de uitvoering van Piet-Jans werk onmogelijk hebben gemaakt, kan hij pas vanaf de zomer in 2021 weer laten horen wat het platteland hem als componist heeft gebracht. Met het speciaal hiervoor opgericht ensemble ‘HAY’ presenteert de veelzijdige componist zijn muzikale blik op de kwetsbaarheid van ons landschap, de natuur en de relatie van de mens tot die natuur. De seizoenen bepalen de cadans van Piet-Jans werk: de herfst was vorig jaar al te horen, maar de winter- en de lente-editie van de concerten van HAY! zijn noodgedwongen uitgesteld waardoor Piet-Jan langer dan één jaar, de oorspronkelijke planning, actief is als plattelandscomponist.

Het verband tussen hedendaags componeren en het Brabantse platteland lijkt weinig logisch. Maar voor Piet-Jan is het kraakhelder: afkomstig uit een familie van tuinders heeft de stad hem zelden kunnen inspireren en bieden de natuur, stilte en eenvoud hem alle ingrediënten om te kunnen werken. Hij woont in het weidse polderlandschap van West-Brabant en vindt het prettig om niet te hoeven afreizen naar een podium in de stad om zijn muziek ten gehore te brengen. Nu kan hij het stadse publiek uitnodigen in zijn eigen habitat. Het werk op het platteland sluit ook aan bij zijn betrokkenheid met milieu en klimaat. Hij werkt al een tijd aan een nieuwe opera over een wereld onder water; dit dystopische toekomstbeeld vloeit voort uit het vooruitzicht dat ons land binnen enkele decennia kopje onder gaat door een dramatische stijging van de zeespiegel. Ook het Brabantse platteland draagt eraan bij: de intensieve landbouw levert een grote bijdrage aan de gigantische stikstofuitstoot die een van de belangrijkste oorzaken is van de opwarming van de aarde én het stijgen van de zeespiegel.

Piet-Jans eerste stappen als plattelandscomponist startten op een karakteristieke plek: de oude Piet van Meintjeshoeve van de familie Denissen in Heukelom, onder de rook van Tilburg. Een melkveehouderij in transitie. Boer Rob’s devies luidt: ‘de natuur heeft voor alles een oplossing’ en vanuit die gedachte werkt hij aan een ‘natuurinclusief’ bedrijf. Rob beschouwt zijn boerderij als een ‘energieleverancier’ waarbij melk slechts één product is, naast alle andere natuurlijke waarden die rond de boerderij te vinden zijn. Zoals de Piet van Meintjeshoeve meer is dan een veehouderij, is de muziek van Piet-Jan meer dan klinkende esthetiek vervat in notenschrift.
Vanwege de coronabeperkingen heeft Piet-Jan nog maar één concert kunnen organiseren op het Brabantse platteland. Dat was in de stal van de Piet van Meintjeshoeve, waar zachte klanken van harp, sho (het Japanse mondorgel) en stem zich vermengden met het geluid van schuifelende koeien, het ruisen van de wind door de glasloze vensters open ramen, huilende kinderen, het geluid van vogels op het erf én de onmiskenbare, indringende geur van een koeienstal. Hoewel de missie van Piet-Jan geen concreet doel heeft, is het af te leggen pad haarscherp duidelijk: ‘Voor mij als componist is het een unieke kans om ver van de concertzaal op zoek te gaan naar een nieuwe formule waarvan ik voel dat onze maatschappij er behoefte aan heeft; op zoek naar een nieuwe toegevoegde waarde aan zowel ritueel als concertpraktijk: een combinatie van eenvoud, intimiteit, tijdloosheid en eerlijkheid.’

Naast inspiratie van het Brabantse boerenland is het werk van Piet-Jan ook gekleurd door de muziek van Bach, diens Noord-Duitse collega’s zoals Pachelbel en Buxtehude, de Russische orthodoxe liturgie en Japanse hofmuziek van vele eeuwen terug. Die eclectische invloeden vinden hun weg naar de traditionele stal van de Piet van Meintjeshoeve en naar de hypermoderne stal van melkveehouderij Lagendijk in Diessen, vooralsnog de tweede plek waar de plattelandscomponist zich zal laten horen.

Niet alleen stemt Piet-Jan zijn muziek af op de de seizoenen en locaties waar zijn stukken klinken, hij heeft speciaal voor dit doel ook een ensemble opgericht: ‘HAY!’. De kern van deze groep wordt gevormd door drie muzikanten: Doriene Marselje op harp, sopraan Jennifer van der Hart en Naomi Sato op de sho. Rond de zomer van 2021 zijn er nog twee gastoptredens van Maya Fridman op de cello, Cynthia Miller op de viool en Miriam Overlach op een tweede harp. De vieringen, zoals Piet-Jan zijn concerten noemt, vinden plaats op die boerderijen en in de natuur. Bij het concert in september bleek dat géén van de muisstille, aandachtig luisterende bezoekers ooit eerder een klassiek concert had bijgewoond.

Piet-Jans blijft nog even actief als plattelandscomponist. Hij gaat gestaag verder langs organisaties die zich bezighouden met het wel en wee van het Brabantse landschap en ideeën ontwikkelen over dat landschap in verhouding tot onze menselijke behoeften.

Als plattelandscomponist wordt Piet-Jan zakelijk ondersteund door Strijbos & Van Rijswijk.

    • Piet-Jan van Rossum
    • De Link