Daan Manneke, Leo Brouwer e.a.
Twilight & Noctilucens
Aan de start van de donkere decembermaand trakteert gitarist Stefan Gerritsen op een veelkleurige avond met gitaarmuziek. Niet alleen de traditionele Spaanse gitaar brengt hij mee naar Stiens; ook de 31-toongitaar en een elektrische 31-toongitaar zijn te beluisteren. De muziekstukken van Nederlandse componisten én speciaal geschreven werken zijn bij deze internationaal toonaangevende gitarist in goede handen.
Stefan Gerritsen is een veelzijdig en avontuurlijk gitarist. De 31-toongitaar die hij bespeelt, is gebaseerd op het stemmingssysteem van de 17e eeuwse Nederlandse wetenschapper Christiaan Huygens. De kleine toonafstanden die hierop mogelijk zijn, zorgen voor een heel eigen klankkleur. Daarnaast kenmerkt de stemming zich door de zuivere intonatie van tertsen. Noctilucens verwijst naar het gelijknamige stuk van Sebastian Dumitrescu. De muziek is geïnspireerd op lichtende nachtwolken. Een fenomeen waarin extreem hoge wolken na zonsondergang nog een periode zonlicht weerkaatsen.
Geheel passend bij het thema draait All in Twilight van Toru Takemitsu om de schemering. De vier delen zijn afwisselend dromerig, rustig kabbelend, dan meer beklemtoond, grillig of met het bijschrift ‘dark’. De Toccata van Sofia Gubaidulina is snel, virtuoos met een precisie van bijna ongeduldig repeterende noten. De Russische componiste woont sinds 1992 in Duitsland, het werk komt uit haar eerst ‘gitaarperiode’ in de jaren ‘60. De Duitser Joachim F.W. Schneider is zelf gitarist. Hij schrijft voor koor, strijkkwartet, en orkest en gebruikt graag alle mogelijke technieken van een instrument. Hierdoor bouwt hij een heel eigen kenmerkende klankkleur op. Zijn Drei Gassenhauer zijn geïnspireerd op straatliedjes of bekende deuntjes. Gerritsen speelde de première in 2019. Het werk is swingend, stemmig en sfeervol, waarin Gerritsen bewijst dat een instrument met microtonale mogelijkheden ook heel melodieus
kan klinken.
Ook Nederlandse componisten zijn in het programma goed vertegenwoordigd met Eric Verbugt, Leo Brouwer en Daan Manneke. Manneke speelt graag met de ruimtelijke werking van muziek en laat zich inspireren door muziek uit het verleden. Van complexe compositietechnieken uit de middeleeuwen en renaissance tot verstilde Gregoriaanse eenstemmigheid. Het samenspel van deze elementen geeft de muziek een unieke eigen klank en kleur. Verbugt speelde als tiener zelf gitaar en was gefascineerd door Frank Zappa. Earth werd geschreven voor Stefan Gerritsen en bestaat uit een legenda van omspelingen, accenten, flageoletten en interpretaties. Snelle loopjes, akkoorden en een telkens terugkerende centrale toon. Alsof de luisteraar in een western movie belandt: een verlaten woestijn in de zinderende hitte waar telkens iets dreigt te gebeuren. Of… toch net niet. Elogio de la Danza van Leo Brouwer is een iconisch werk in de gitaarliteratuur. De destijds jonge Brouwer schreef het stuk in slechts enkele dagen. Het werk is met zijn sterke grooves en virtuositeit niet weg te denken in dit soloconcert.
Programma
31-toongitaar:
Eric Verbugt (1966) Earth (2015)
Joachim F.W. Schneider (1971) Drei Gassenhauer (2019)
Spaanse gitaar:
Toru Takemitsu (1930 - 1996) All in twilight (1988)
Sofia Gubaidulina (1931) Toccata (1968)
Leo Brouwer (1939) Elogio de la Danza (1964)
Daan Manneke (1939) Romanesca (2022)
Archipel III (1987)
Elektrische (31-toon) gitaar:
Sebastian Dumitrescu (1989) Noctilucens (2022)
(For electric 31-tone guitar and delay)