Hawar Tawfiq over Escher’s Imagination

‘Ik woon nu langer in Nederland dan in Irak. Daarom heb ik voor Escher gekozen als onderwerp van mijn compositie voor het Concertgebouworkest. Mijn Koerdische achtergrond uit zich wel in de mysterieuze sfeer van de muziek. Bijvoorbeeld door het toepassen van onorthodoxe bespeling van instrumenten, met klikklanken en sissende geluiden. Dat is meer dan alleen een effect. Escher was gefascineerd door insecten. Het tikken van hun ­pootjes is te horen in het klikken, dat is opgenomen in de totale kleur van het orkest. Daarnaast heb ik in de muziek een paar motiefjes verwerkt waar ik eindeloos op varieer. Het vertraagt, keert om, loopt langs diverse instrumenten. Zo probeer ik in de muziek de gedachteprocessen van Escher te vatten die ten grondslag lagen aan zijn grafische werk.

Ik heb het stuk de vorm gegeven van een piramide. Het begint mysterieus en rustig, werkt toe naar een hoogtepunt, en bouwt dan weer af. In het middendeel zijn de blazers en de ritmesectie prominent aanwezig. De strijkers en de soloviool schilderen begin en einde. Ik zie het timbre van de viool in de hoge positie op de e-snaar alsof die met een heel dun potlood een prachtige, delicate tekening maakt.’

Tawfiq ziet vooral de poëzie in Eschers werk. ‘Je ziet voorstellingen die onmogelijk zijn, zoals water dat omhoog stroomt. De zwaartekracht is uitgeschakeld. Hij verwerkte meerdere werkelijkheden in één beeld. Dat stijgt uit boven logica. Dan opent zich de deur van de schoonheid en de verbeelding.’

Uit een interview met René van Peer voor Preludium

Programma

Hawar Tawfiq M.C. Escher’s Imagination (opdrachtwerk)
Sergei Rachmaninov Pianoconcert nr. 1
Dmitri Sjostakovitsj Symfonie nr. 6

Uitvoerenden

Nederlands Philharmonisch Orkest
Stanislav Kochanovski dirigent
Nikolai Luganski piano