Na het winnen van de prestigieuze Grawemeyer Award for Music Composition in 2019 brengt de Nederlandse componist Joël Bons het Atlas Ensemble de komende jaren in een geheel nieuwe fase. Het begon in 2002. Na jarenlang met Nieuw Ensemble over de hele wereld te hebben gereisd, richtte Joël Bons het Atlas Ensemble op dat op projectbasis onder de vleugels van het Nieuw Ensemble opereerde. Onderscheidend kenmerk van het nieuwe collectief is het samenbrengen van instrumenten afkomstig van diverse (speel)culturen, veelal van Aziatische origine, en traditioneel in het Westen gebruikt instrumentarium en toegepaste speelwijzen. Dit maakt de weg vrij voor het schrijven van unieke composities met als voorlopig hoogtepunt het in 2016 door Bons gecomponeerde Nomaden voor achttien musici en solocellist. Drie jaar later besloot de Amerikaanse universiteit van Louisville Bons hiervoor de Grawemeyer Award for Music Composition toe te kennen, dat bekend staat als de Nobelprijs voor muziekcompositie.

Joël Bons: ‘De multiculturele samenleving van nu ervaar ik als zeer boeiend en kleurrijk. Zo is het ook in de muziek: het samenbrengen van musici en instrumenten uit verschillende culturen en muziekpraktijken biedt een grote rijkdom en ongekende mogelijkheden. Het combineren van dingen die nog nooit zijn gecombineerd, dat is wat mij drijft. En we hebben een uitgekiende cast van topspelers uit China, India, Azerbeidjan, Iran, Syrië, Turkije en Europa.’

Nadat het Nieuw Ensemble eind 2019 zijn activiteiten staakte, viel ook de organisatorische basis weg van het Atlas Ensemble. Oranjewoud Festival neemt nu de rol op zich van producent en opdrachtgever van het meerjarige traject. Artistiek directeur Yoram Ish-Hurwitz: ‘Oranjewoud Festival ziet vernieuwing en traditie als twee kanten van dezelfde munt. Het geven van nieuwe compositieopdrachten die verbindingen leggen tussen genres, disciplines en culturen is een van de speerpunten van ons beleid. Dat heeft de afgelopen jaren een grote vlucht kunnen nemen, zoals met ons project Toonzetters rond twintig jonge Nederlandse componisten. Met Atlas wordt niet alleen onze muzikale nieuwsgierigheid bevredigd, ook is het maatschappelijk relevant. Vanuit verschillende culturele achtergronden gezamenlijk iets geheel nieuws creëren en je daar verbonden mee voelen, is waar samenleven feitelijk over gaat.’

Het nieuw ingezette traject kent drie fases. In de editie van 2023 concentreert Bons zich op snaarinstrumenten met een reeks nieuwe composities: Rug for Yuji, Atlas Strings, Rug for Elshan en een zevendelige Suite van korte contrasterende stukken. Ook vindt een viertal presentatieconcerten plaats in Museum Belvédère door individuele Atlas-musici en is Bons te gast bij De Salon op 29 mei. Daarin gaat hij in gesprek gaat met radiomaker Pieter van der Wielen.

In 2024 vormen blaasinstrumenten en slagwerk het onderwerp. 2025 is het jaar waarin alles samenkomt en een orkest wordt gevormd met 30 à 50 instrumentalisten. In de komende jaren zal worden samengewerkt met musici en studenten van diverse internationale ensembles en conservatoria.